Creatief met filters

Digitaal fotograferen heeft een snelle ontwikkeling doorgemaakt in de laatste jaren. Ik denk dat er nog maar weinig mensen zijn die volhouden dat digitaal niet kan tippen aan analoog fotograferen. In de meeste gevallen is de technologie film voorbijgestreefd. We hebben niet alleen een digitaal alternatief voor film, maar inmiddels ook digitale vervangers voor de meeste fysieke filters. Er zijn echter een paar filters die nog geen digitaal alternatief kennen. Lightroom en Photoshop bieden een veelvoud aan filtermogelijkheden. Deze twee echter niet.

Het effect van een polarisatiefilter kan niet digitaal gereproduceerd worden. Ok, er zijn wel een paar polarisatiefilter effecten die een poging doen om de eigenschappen van het polarisatiefilter na te bootsen. Maar alleen een fysiek polarisatiefilter dat tussen het onderwerp en de sensor zit is in staat om reflecties te verminderen en het blauw in de lucht te versterken. Toegegeven, je kunt het effect benaderen met een digitaal filter, maar het haalt het niet en het is ook nog eens veel meer werk.

Het Neutral Density (ND) filter kent ook geen digitale vervanger. Sommige aspecten zoals contrast en toonwaarden kunnen wel digitaal gesimuleerd worden. Maar er is geen enkel digitaal filter dat in staat is om het licht dat op de sensor valt te verminderen en zo de sluitertijd kan verlagen. Stel dat je op een zonnige dag een waterval (het meeste bekende en geijkte voorbeeld, maar het gaat op voor alles wat beweegt) die je wilt fotograferen. Je wilt graag het dromerige, melkachtige effect van stromend water bereiken. Dan heb je een ND filter nodig. Neutral Density filters zijn verkrijgbaar in diverse sterkten (lichtdoorlatendheid). Tegenwoordig zijn er ook al variabel ND filters te koop. Tevens heb je de mogelijkheid om te kiezen tussen (ronde) opschroeffilters of de (rechthoekige) voorzetfilters. In principe maakt het niet uit welke variant je kiest, er komt zeker een moment dat je blij bent dat ze in je fototas zitten.

Nu hoor ik je al denken: ‘Mooi. Ik heb deze filters al. Waarom zou ik er nog meer moeten hebben?’ Laat ik voorop stellen dat je niets moet. Je kunt het echter wel overwegen. Zo is het bijvoorbeeld goed mogelijk om het stereffect op lichtpunten of selectieve focustechnieken na te bootsen met behulp van een plugin. Toch kun je echt nog wel profijt hebben van een fysiek filter.

Neem bijvoorbeeld de Lensbaby Composer. Nee, dat is geen filter, maar een lens. Maar wel een lens waarmee je selectief bepaalde gebieden scherp danwel onscherp kunt maken. Dit selectieve focus effect kan ook nagemaakt worden met een plugin zoals FocalPoint 2 van OnOne Software. Is er dan geen verschil? Jazeker. Maar niet wat je verwacht! De plugin kan niet veranderen wat jij door de zoeker ziet tijdens het fotograferen. En dat kan een Lensbaby Composer weer wel. En dat geeft toch wel een heel andere dimensie aan het creatieve proces wat fotograferen heet…

Hetzelfde kan natuurlijk gezegd worden over de creatieve filters die populair waren in de analoge tijd. Stereffect en Soft Focus filters zijn niet echt meer nodig. Ze kunnen nu later digitaal toegevoegd worden. Maar het bekijken van de wereld door (bijvoorbeeld) een stereffect filter laat een nieuw en interessant perspectief zien.

Begrijp me niet verkeerd. Digitale filters zijn een geweldige uitvinding. Veel van deze filters zijn tot meer in staat dan hun fysieke tegenhanger ooit kon. Maar toch kunnen deze ‘oudjes’ nog steeds inspiratie en een nieuw zicht op de omgeving bieden. Zorg dat je in ieder geval de basis aan filter in je fototas hebt zitten. Wil je meer, kijk dan eens op plaatsen als Marktplaats o.i.d. Wellicht kun je wat leuke effect filters op de kop tikken waarmee je de creativiteit weer een leuke boost kunt geven!