Moor Fotografie

Online Leren Fotograferen

  • Over ons
  • Inloggen leden
  • Blog
  • Cursussen
  • GRATIS
  • Ontdek de Fotografie Praktijkschool

Filters in de Fotografie

Door Peter van Veen 9 Reacties

Filters kunnen speciale effecten of eigenschappen toevoegen aan je lens. Het is belangrijk dat je goed weet en begrijpt hoe filters werken en wat hun eigenschappen zijn. Op die manier heb je een extra dosis materiaal waarmee je die ene magnifieke foto kunt maken waar je altijd al naar op zoek bent geweest.

Praktisch alle lenzen hebben de mogelijkheid om filters op te schroeven. Meestal op de voorkant, maar bij een enkele lens op de achterzijde. Filters kunnen voor verschillende doeleinden gebruikt worden. Ik noem er een paar: het contrast verhogen, de belichting aanpassen, het doorlaten van onzichtbaar licht (IR), het verminderen van reflecties, etc.

Het gebruik van filters is behoorlijk minder geworden sinds het digitaal fotograferen in opkomst kwam. Momenteel is voor veel filters een digitaal filter beschikbaar wat in de nabewerking kan worden toegepast in plaats van het gebruik tijdens het fotograferen.

Hoewel dat uitermate handig is, zijn er toch een paar zaken die we niet in de nabewerking kunnen oplossen. Dan zijn filters –nog steeds- erg handig en onvermijdelijk.

Inhoud van dit artikel:

  • UV Filters
  • Graduated ND Filters
  • Polarisatie Filters
  • Kleurfilters
  • IR Filters
  • Een vastzittend filter

UV Filters

Filters Fotografie UV UltravioletUV staat voor UltraViolet. Dit UV licht is onzichtbaar voor het menselijk oog. UV filters werden vaak gebruik om de blauwachtige mist, die vaak in de bergen en langs de kust zichtbaar is, weg te filteren. In het digitale tijdperk is dit niet meer van toepassing, omdat de sensor niet zo gevoelig is voor UV licht als de 35mm film dat was. Toch zie je nog steeds veel UV filters op lenzen zitten. In de praktijk is dat altijd om de lens te beschermen.

Door het UV filter voor op je lens te schroeven is deze (beter) beschermd tegen krassen, stof, weersinvloeden of een valpartij. Er is echter altijd wat controversie onder fotografen over het gebruik van een UV filter. Het ene kamp zegt dat het extra stukje glas (van welke kwaliteit?) voor je dure lens geen goed doet aan de kwaliteit van de foto. Het andere kamp beweert juist dat het geen invloed op de kwaliteit heeft en dat het een hele goede ‘verzekering’ van je lens is.

ND Filters

ND filters, of Neutral Density filters, zijn een geweldige manier om invloed uit te oefenen op de belichtingstijd (sluitertijd). Deze filters worden gebruikt om de hoeveelheid licht die op de sensor komt te verminderen. Dit maakt het mogelijk om bijvoorbeeld een groter diafragma te gebruiken dan normaal gesproken mogelijk zou zijn. Of bij een gelijk diafragma een langere sluitertijd te creëren. Het klassieke voorbeeld hierbij is het overdag fotograferen van een waterval met een lange sluitertijd. Zonder een ND filter is het vaak niet mogelijk om een lange sluitertijd te krijgen, zelfs niet bij de kleinere diafragma’s. Deze filters zijn verkrijgbaar als opschroeffilter en als voorzetfilter. Bij de laatste optie heb je wel een speciale houder nodig.

Links een ND filter, rechts een Grad ND filter:

Filters Fotografie Gradual Neutral Density ND GND

Graduated ND Filters

Deze filters, ook wel GND filters genoemd, zijn in principe hetzelfde als de gewone ND filters. Met dit verschil: ze hebben niet het ND effect over het gehele glas. Het ND effect is gradueel, wat wil zeggen: het loopt over van ND naar niet-ND. Dit is met name erg handig bij landschappen, waarbij de lucht vaak veel lichter is dan de voorgrond. Met zo’n Grad ND filter kun je dan wat meer contrast in de lucht aanbrengen. Er zijn twee varianten: de hard en de soft versie. Bij het Hard Grad ND filter is de overgang tussen ND en niet-ND vrij hard en abrupt. Bij het Soft Grad ND filter is die overgang veel geleidelijker. Vrijwel altijd zijn dit voorzetfilters die in een speciale houder geplaatst moeten worden.

Polarisatie Filters

Filters Fotografie PolarisatiefilterHet polarisatiefilter kan voor meerdere doeleinden in gezet worden. Het is dan ook een filter wat ik vaak op mijn lens heb zitten. Meestal is een polarisatiefilter van het type circulair. Die worden ook wel aangeduid als Pol-Cir of CPL filter. Je kunt hiermee de mate van polarisatie variëren door te draaien aan het voorste deel van het filter. Het polarisatiefilter heeft een dusdanig effect op de uiteindelijke foto wat niet gereproduceerd kan worden in het nabewerkingstraject. En dat maakt het tot een handig, veelzijdig en soms onmisbaar filter.

Een polarisatiefilter vermindert reflecties op niet-metalen oppervlakken, zoals water en glas. Reflectievermindering kan erg handig zijn bij urban en landschapsfotografie. Het biedt in ieder geval de mogelijkheid om het totaalbeeld en de sfeer behoorlijk te veranderen.

Een ander, bijkomend effect van het polarisatiefilter is dat dit filter het contrast verhoogt en ook de verzadiging van de kleuren. Dit effect is heel duidelijk terug zien in de lucht, waar de blauwe kleur nog blauwer wordt en de wolken nog witter worden.

Als laatste nog een korte tip. Afhankelijk van het merk (en de kwaliteit) van het polarisatiefilter wordt niet 100% van het licht doorgelaten. Het beïnvloedt dus de belichting. Hou er rekening mee dat je met de meeste polarisatiefilters 1-2 stops licht verliest. Dit biedt natuurlijk wel mogelijkheden om het polarisatiefilter in te zetten als verkapt ND filter!

Macro Filters

Filters Fotografie Raynox Macro Close-upMacro filters, close-up filters of diopters zijn geen gewone filters. Het is eigenlijk meer een extra lens die je op je lens erbij schroeft. Dit maakt een close-up mogelijk, zelfs met een standaard of telelens. Ok, het resultaat is geen echte 1:1 macro, maar toch. Het is zelfs mogelijk om verschillende van deze filters op elkaar te schroeven om het effect nog meer te vergroten.

Macro filters hebben als grote nadeel dat ze de kwaliteit van de foto best wel beïnvloeden. Met name de scherpte. Het wordt al gauw een beetje soft. Let daar dus op bij gebruik.

Filters Fotografie Extension TubesIk zou je ook willen aanraden om een te kijken naar extension tubes, ook wel tussenringen genoemd. Een tussenring verandert de minimale scherpstelafstand, zonder de beeldkwaliteit zo aan te tasten als de andere filters dat doen. De beste optie is natuurlijk een echte macrolens, maar tussenringen zijn natuurlijk vele malen goedkoper en het kans een goede eerste kennismaking zijn met de wondere wereld van macrofotografie. Uiteraard kunnen tussenringen ook met een echte macrolens gebruikt worden.

Kleurfilters

Filters Fotografie KleurfilterKleurfilters worden eigenlijk nog maar zelden gebruikt. In de analoge tijd werden ze vaak gebruikt om het contrast te beïnvloeden bij zwart wit fotografie. Zo werd bijvoorbeeld een geel, rood of oranje filter gebruikt om het contrast tussen de lucht en de wolken te vergroten. In de hedendaagse digitale tijd kunnen deze effecten ook digitaal in de nabewerking worden toegepast met behulp van Levels en Channels.

IR Filters

Filters Fotografie InfraroodIR staat voor InfraRood. Deze golflengtes zitten aan de andere kant van het lichtspectrum t.o.v. UV. Om IR te fotograferen heb je een filter nodig wat IR licht doorlaat. Dit is echter niet met alle digitale camera’s even gemakkelijk. De sensor is zodanig geconstrueerd dat er zo min mogelijk IR licht waargenomen wordt. Tenzij je de camera permanent geschikt wilt laten maken voor infrarood fotografie zijn er wat beperkingen. Maar dat gaat buiten het bestek van dit artikel. Wellicht schrijf ik later nog eens een artikel geheel gewijd aan infrarood fotografie.

Een vastzittend filter

Filters Fotografie WrenchFilters kunnen helaas zomaar erg vast gaan zitten. En als een filter eenmaal te vast op de lens zit is er erg moeilijk om die er af te krijgen zonder de lens uit z’n fatsoen te trekken. Een circulair polarisatiefilter heeft ook nog eens de lastige bijkomstigheid dat de helft van het filter meedraait. Daardoor heb je nog minder grip om het filter los te kunnen draaien. Een elegante oplossing om de filters los te kunnen draaien is een filter wrench. Dat is een soort klem die je om het filter heen plaats en door die dicht te knijpen kun je kracht op het filter zetten om deze los te draaien. De klem zorgt er voor dat de krachten gelijk over de hele filterrand verdeeld worden. Een filter wrench is er in twee maten. Eentje voor filters t/m 58 mm en een andere voor de grotere maten. Als je filters gebruikt is dit eigenlijk een onmisbaar item in je fototas!

Heb jij nog andere filters die je gebruikt? Of hoe gebruik jij eigenlijk je filters? Of blijven die altijd in je tas zitten? Laat eens een reactie achter!

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
PinterestBewaren op Pinterest

Share this:

  • Twitter
  • Facebook

Ook interessant voor je:

  • Direct zonlicht leren gebruiken voor een betere foto
  • Hoe maak je de scherpste foto?
  • Kansen met mist
  • Review Filters 84.5mm
  • Lange Sluitertijd IJsselbrug Zwolle
Nooit meer een onscherp natuurfoto maken

Tags: close/up filter, filter wrench, filters, GND-filter, Graduated Neutral Density, IR filter, kleurfilter, macro filter, ND-filter, Neutral Density, polarisatie filter, uv filter

Over Peter van Veen

Je las zojuist een blog van mij, Peter van Veen
  
Wil je meer van dit soort blogs lezen? Meld je dan hier aan voor mijn geregelde mails. Mooi meegenomen: als bonus ontvang je dan een gratis e-book over hoe je nooit meer onscherpe natuurfoto's gaat maken.
  
Wil je betere natuurfoto's maken? Dit is wat ik voor je kan doen:

• De cursus Basiskennis Fotografie - in korte tijd de basis van fotograferen onder de knie krijgen
• De Masterclass Serie - 12 diverse opdrachten incl. feedback door mij
• De Fotografie Praktijkschool - toegang tot al mijn cursussen, trainingen en mijn feedback
  
Over Peter:
• Wie is Peter?
  
  

Reacties

  1. Rob Berg zegt

    Waar ik vaak mee werkte, en nog steeds want ik heb nog steeds een analoge camera, zijn de Cokin filtersets. Vraag me alleen af of deze nog verkrijgbaar zijn.

    Beantwoorden
    • Peter van Veen zegt

      Rob, die zijn nog steeds verkrijgbaar hoor!

      Beantwoorden
  2. F. VDV zegt

    Net wat ik nodig heb deze tutorial. Dankje!

    Beantwoorden
    • Peter van Veen zegt

      Mooi om te horen Fokko! Ik hoop dat de resultaten naar wens waren. Of ben je er nog niet op uit geweest met filters?

      Beantwoorden
  3. Ellie Overgaauw zegt

    Ik ben al een poosje op zoek naar de filter wrench. Enig idee waar ik die kan aanschaffen. De mij bekende fotosites (konijnenberg, kameraexpress etc.) hebben dit handige item niet.

    Verder een erg handige tutorial. Dank je wel!!!

    Beantwoorden
  4. Ed Coenen zegt

    Ik gebruik vooral de ND-verloopfilters van het Engelse merk Lee. Die geven op mijn groothoek met 82mm geen vignet-effect te zien. Vooral de filters met ‘hard verloop’ zijn mijn favorieten.

    Beantwoorden
    • Peter van Veen zegt

      Lee is het topmerk wat filters betreft. Ik hoor wel vaker dat hard-verloopfilters favoriet zijn. Ik heb er geen ervaring mee, maar mij lijkt dat de soft-verloop veel gemakkelijker is.

      Beantwoorden
  5. Ed Coenen zegt

    Je kunt niet zeggen dat een filter met een hard verloop in de grijstint favoriet is. Er zijn zat situaties waarbij een filter een geleidelijk verloop veel beter is. Een hard verloop is nuttig als de horizon strak is, zoals langs de kust. Doorsnijden bomen of gebouwen de horizon, dan zie je daarin duidelijk dat een ‘hard grad’ is gebruikt. We moeten maar eens afspreken als je die filters wilt ervaren.

    Beantwoorden
    • Peter van Veen zegt

      Ik hou me aanbevolen, Ed.

      Beantwoorden

Geef je mening, dat waardeer ik enorm! Reactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Aangeraden artikelen

  • Onze Fotografie Praktijkschool
  • Alles over de Belichtingsdriehoek
  • Belichting en de camerainstellingen
  • Online cursus Basiskennis Fotografie
  • Videopagina
  • Masterclass serie
  • Wat is Macrofotografie
  • Wat is Strobistfotografie
  • Gratis Lightroom Presets

Contactinformatie

  • Moor Fotografie
  • Wij laten jou betere foto's maken
  • Laan van Welgelegen 107
    Werkendam 4251 KL
  • info@moorfotografie.nl
  • 0615027769
  • https://moorfotografie.nl

Navigatie

  • Contact
  • Inloggen voor leden
  • Over ons
  • Algemene voorwaarden
  • Privacy verklaring
  • Disclaimer
  • Anti spam beleid
  • kvk 18078301
  • btw NL001926340B17
Download gratis deze PDF

Copyright 2022 Moor Fotografie


We maken gebruik van cookies om deze website op zijn best te laten functioneren.

Meer informatie over het gebruik van de cookies of hoe je ze uit kunt zetten vind je hier.

Powered by  GDPR Cookie Compliance
Privacy

Deze website maakt gebruik van cookies zodat we je de beste webervaring kunnen geven. Cookies worden opgeslagen in je eigen browser en maken het mogelijk dat je bijvoorbeeld weer terug herkend wordt wanneer je deze website opnieuw bezoekt en helpen ons om te ontdekken welke delen van van de website het meest interessant zijn.

Je kunt de cookie instellingen aanpassen in de tabs aan de linkerkant.

Strikt Noodzakelijke Cookies

Strikt Noodzakelijke Cookies kunnen het beste altijd op TOESTAAN worden ingesteld zodat we in elk geval je voorkeuren voor de cookie instellingen kunnen opslaan.

Wanneer je deze cookie NIET toestaat kunnen we je voorkeur niet opslaan. Dit betekent dat je bij elk bezoek opnieuw moet aangeven of je de cookies wel of niet wilt toestaan.