Hoe gebruik je de Witbalans?

Elke digitale camera heeft een Witbalans of Automatische Witbalans (AWB) functie in huis. Vaak via het menu te vinden, soms via een directe knop. Maar zeg eens eerlijk, hoe goed weet jij wat het nu eigenlijk doet? En wat de mogelijkheden er van zijn? Gelukkig hebben vrijwel alle fabrikanten de camera standaard ingesteld op Automatische Witbalans. Dus mocht je er nog nooit naar gekeken hebben, dan is dat niet direct een grote ramp.

Wat is het doel van de Witbalans?

Soms gebeurt het dat je een foto maakt en de gehele kleurtint is een beetje gelig. Of blauwig. Of iets ertussenin. In elk geval was die kleurzweem niet zichtbaar voor jou toen je de foto maakte. En helaas wordt de foto er meestal ook niet beter van.

Het doel van de functie Witbalans is het elimineren van ongewenste kleurzweem in de foto. Deze kleurzweem wordt veroorzaakt door bepaalde aanwezige kleuren die een andere intensiteit en/of een hogere dan wel lagere kleurtemperatuur hebben.

Misschien klinkt het je wat vreemd in de oren. Kleuren die een temperatuur hebben… Ja, dat kan. Blauw heeft bijvoorbeeld een hoge kleurtemperatuur, terwijl rood een lage kleurtemperatuur heeft. Je moet het niet vergelijken met heet en koud, zoals wij dat van de temperatuur kennen. Je kunt het beter zien als een meetwaarde voor de intensiteit van het licht. De intensiteit van het licht wordt gemeten met behulp van de schaal van Kelvin. Hieronder zie je enkele voorbeelden.

Voorbeelden van enkele kleurtemperaturen

• Gloeilampen 2.500-3,000 K (Kelvin)
• Daglicht (midden op de dag, buiten) 5,000-6,500 K
• Schaduw of zwaar bewolkt 9,000-10,000 K

Dit zijn gemiddelde waarden. Zoals je kunt zien heeft een gloeilamp een behoorlijke koele kleurtemperatuur. Die zit dicht tegen het rode deel van het kleurenspectrum aan. Wanneer je een foto maakt met daarin een gloeilamp als enige lichtbron, dan zal de foto een geel-oranje tint hebben. Aan de andere kant: een foto gemaakt in de schaduw of op een bewolkte dag zal al snel een blauwachtige tint, met een veel hogere kleurtemperatuur hebben.

Wat heeft temperatuur te maken met Witbalans?

Op het moment dat jij op de ontspanknop van de camera drukt, checkt de camera of er iets wits in beeld is. Zodat hij dat kan gebruiken als referentiepunt. Zelfs al domineren andere kleuren het beeld als geheel, de witbalansfunctie probeert het zo aan te passen dat het witte deel gelijk zal zijn aan hoe jij dat met je ogen ziet. De andere kleuren worden gelijkwaardig aangepast. Het geheel verschuift als het ware. Het resultaat zou een redelijk neutraal getint beeld moeten zijn, met alle kleuren weergegeven zoals ze moeten zijn.

Automatische Witbalans werkt in het algemeen gewoon heel goed. Maar…. Er zijn momenten waarbij de camera probeert om een goed beeld neer te zetten, maar het toch niet lukt. Bijvoorbeeld als er geen wit referentiepunt aanwezig is.

De meeste camera’s hebben een witbalansfunctie die aangepast kan worden om een bepaalde situatie goed aan te kunnen. Probeer maar eens een foto te maken met verschillende witbalansinstellingen zoals Kunstlicht, Bewolkt, Daglicht, of wat je camera ook te bieden heeft. Dat kan per merk een beetje verschillen. De verschillen kunnen behoorlijk zijn.

Bepaalde camera’s kunnen zelfs op een bepaalde kleurtemperatuur ingesteld worden. Of je kunt te plekke de juiste witbalans instellen met behulp van een wit papier. Dat heet Custom Whitebalance. Meer over het instellen hiervan kun je vinden in de handleiding van je camera.

Als afsluiter: stel dat je iets wilt fotograferen zonder je zorgen te hoeven maken over de witbalans. De meest simpele (en eigenlijk hoop ik dat je dit al doet) is het fotograferen in RAW. Dan heb je (ondermeer) achteraf nog de volledige vrijheid om de witbalans naar behoefte aan te passen. Zonder kwaliteitsverlies.

Zo. Je kunt nu niet meer zeggen dat je niets over de Witbalansfunctie weet. 🙂