Negatieve Ruimte en een betere compositie

Negatieve ruimte is het gebied tussen en rondom onderwerpen in de foto. Je kunt het gebruiken om vormen en formaten beter te laten zien en om een betere compositie in de foto te krijgen.

Negatieve ruimte, ook wel aangeduid als witruimte of negative space, is een bekend concept wat al eeuwen lang veel wordt toegepast in kunst, design en architectuur. Het is ook goed bruikbaar bij fotografie en het kan ingezet worden om een gemiddelde foto (lees: compositie) te veranderen in een geweldige foto.

Ondanks dat is het concept niet voor iedereen even duidelijk. Maar met een beetje uitleg en oefening (want door DOEN leer je fotograferen) helpt het je om op een nieuwe manier naar je foto’s te kijken. Het verandert je composities en je maakt er betere foto’s door.

Wat is Negatieve Ruimte?

Simpel gezegd is negatieve ruimte het gebied rondom het hoofdonderwerp. Het hoofdonderwerp zelf wordt vaak aangeduid als Positieve Ruimte. Deze definitie is natuurlijk wat abstract, maar kijk eens naar dit voorbeeld: het lieveheersbeestje vormt de positieve ruimte, terwijl de zwarte achtergrond eromheen de negatieve ruimte is.

Negatieve ruimte definieert en benadrukt juist het onderwerp in de foto. Het trekt je oog er naar toe. Het geeft ‘ademruimte’, door je ogen de ruimte te geven om ergens te rusten, zonder dat het beeld meteen onrustig of te druk wordt. Deze dingen samen zorgen voor een betere compositie.

Wanneer negatieve ruimte op een goede manier gebruikt wordt, voorziet het in een natuurlijke balans ten opzichte van de positieve ruimte. Om deze balans precies juist te krijgen is wat lastiger en ook nog eens erg subjectief. Het is in elk geval zeker iets waar je beter in wordt naarmate je het meer DOET.

Hoe kun je Negatieve Ruimte gebruiken in je fotografie

Onze hersenpan zit vol met voorgekookte ideeën over hoe onderwerpen er uit ‘moeten’ zien, als het gaat om formaat, vorm, kleur, textuur, en nog meer. Helaas vervormen deze ingebakken ideeën de manier waarop we naar iets kijken. Dit kan leiden tot foto’s die er goed uit zien in ons brein, maar minder goed in werkelijkheid.

De oplossing om deze problemen uit de wereld te helpen is door de onderwerpen in de setting helemaal te negeren. In plaats daarvan concentreer je je juist op de ruimte, de leemtes tussen en rondom de onderwerpen. Hierdoor word je als het ware geforceerd om meer aandacht te besteden aan de compositie. Het helpt je om vormen en formaten beter te ontdekken.

Probeer eens, wanneer je de uitsnede bepaalt, om de compositie zodanig te vergroten of uit te breiden tot de positieve en negatieve ruimte met elkaar in balans zijn. Wees niet te zuinig met de hoeveelheid lege ruimte. Je hoeft ook niet het gevoel te hebben dat in elke hoek van het beeld iets interessants te zien moet zijn.

Iets wat ik graag van tijd tot tijd mag doen is het doorlopen van mijn oude foto’s in Lightroom en wat experimenteren met verschillende uitsneden en hoe die het algehele gevoel van de foto veranderen. Dit is een goede manier om te leren hoe je negatieve ruimte kunt gebruiken. Het blijft verbazend hoe een kleine verandering in de compositie een grote verandering in de emotie van een foto kan beteken.

Het gebruiken van negatieve ruimte is een kunst op zich. Je leert het ook niet van de ene op de andere dag. Het heeft oefening doen. En dat betekent weer: DOEN. We zijn vaak zo gefocussed op het hoofdonderwerp dat het bijna vreemd aanvoelt om dat slechts een deel van het beeld te laten zijn. Maar toch, door het goed overwegen van elk element in je foto ga je gegarandeerd betere composities en daardoor ook betere foto’s maken.