Regel van Derden, hoe zit het ook al weer?

Fotografie is kunst, het doel is om situaties zodanig vast te leggen dat ze een verhaal vertellen, een beeld neerzetten of een gebeurtenis vastleggen. Fotografie creëert emotie en de eerste indruk hangt vaak af van de balans in de compositie van de foto. Er zijn verschillende compositieregels die belangrijk zijn in het creatieproces.

Fotografen ‘moeten’ deze regels leren om ze toe te kunnen passen. Ze moeten ook leren om ze in hun voordeel in te zetten tijdens het maken van de foto. En last but not least moeten ze ook weten en begrijpen wanneer ze deze regels kunnen breken. Regels zijn er als steunpunt, maar ook zeker om gebroken te worden, zeker in de fotografie.

De Regel van Derden is waarschijnlijk wel de meest besproken regel die we in de fotografie kennen. Het is vaak ook de eerste compositieregel die je leert in een cursus of school. De derdenregel is een zeer effectieve techniek , maar kan evenzeer heel goede resultaten geven wanneer deze juist wordt gebroken. Het volgen van de Regel van Derden houdt de foto in balans en helpt het aandachtspunt in de foto ook echt de aandacht te trekken van de kijker.

De derdenregel kan eenvoudigweg worden uitgelegd door je voor te stellen dat je de beeldzoeker verdeelt in drie vlakker, zowel horizontaal als verticaal. Het raster wat je dan krijgt bestaat uit twee verticale lijnen en twee horizontale lijnen, ieder op 1/3 deel. Daardoor krijg je een raster van 9 gelijke vlakken en 4 kruispunten van de lijnen.

Wanneer je dan de compositie bepaalt terwijl je door de beeldzoeker kijkt, dan zou je de hoofdonderwerpen ongeveer op één van de kruispunten van de lijnen moeten plaatsen. Door het focale punt op zo’n kruising en langs de lijnen te leggen, wordt de foto een meer gebalanceerd geheel. De kijker neigt ernaar om meer naar deze kruispunten te kijken dan naar het midden van de foto.

De horizon ‘hoort’ geplaatst te worden op één van de horizontale lijnen, afhankelijk van waar je de nadruk op wilt leggen: op de luchtpartij of op de grondpartij. Een foto met de horizon precies in het midden is normaal gesproken erg saai. Je hoofdonderwerp plaats je op een kruispunt, en je andere onderwerpen zoveel mogelijk op de andere kruisingen.

De Regel van Derden wordt niet alleen in de fotografie gebruikt. Al in de gouden eeuw werd deze compositieregel toegepast bij het schilderen van landschappen. De derdenregel kun je zo vaak als je wilt toepassen, je bent natuurlijk zelf helemaal vrij in het toepassen, je bepaalt zelf waar en wanneer je gebruik maakt van de compositieregel.

Het belangrijkste wat je moet weten over de Regel van Derden is dat het een richtlijn is om meer balans te brengen in je foto’s. Maar in plaats van 1/3 kun je natuurlijk 1/3 of 1/5 gebruiken, zolang de foto als geheel maar in balans blijft. Denk eraan dat je in ieder geval wegblijft van het midden of met andere woorden plaats het hoofdonderwerp niet in het midden van de foto.