belichting Archives - Moor Fotografie

Levendige kleuren in je foto’s

Een foto met levendige kleuren maken is tegenwoordig erg simpel. Zou je zeggen. Je kunt het vaak al in je camera instellen (bij Nikon: Picture Control, Levendig). Of nog gemakkelijker: in de nabewerking. Verzadiging een stuk omhoog en hopla, je hebt een foto met levendige kleuren.

Zo eenvoudig is het niet. Maar, echt moeilijk is het ook weer niet. Als je maar enkele basisregels in ere houdt. Want een foto maken met levendige kleuren zonder onder de grens te gaan kans best een uitdaging zijn. Maar gelukkig zijn hier enkele tips om het in één keer goed te doen.

Als eerste en belangrijkste moet de belichting precies goed zijn. Misschien een open deur, want dat is altijd van belang bij fotograferen, maar toch. Voor beelden die je met levendige kleuren wilt laten zien kan een beetje onderbelichting al zorgen voor een contrastarme grijze look. Terwijl wat overbelichting al snel uitgebeten hooglichten geeft en daarmee de onderliggende kleuren om zeep helpt.

Als tweede zorg je voor een passende witbalans. Ook deze tip geldt in principe voor elke foto, maar dit is echt cruciaal voor de juiste kleuren en tonen in je foto’s.

Nog iets wat je kunt inzetten tijdens het fotograferen is het gebruik van filters. Met name het polarisatiefilter. Het circulaire polarisatiefilter is erg populair bij fotografen die graag verzadigde luchten willen zien, maar het helpt ook in andere gevallen om de kleuren vooraf al meer verzadigd, en dus levendiger, in beeld te krijgen. Daarnaast is het ook mogelijk om te kiezen voor nabewerking, bijvoorbeeld in Photoshop.

Door vooraf al na te denken over zaken als belichting, witbalans en filtergebruik geef je jezelf het beste beeldmateriaal om mee te beginnen. En dat maakt het nabewerken een stuk gemakkelijker.

Wanneer je een goed belichte foto corrigeert voor de zwarte tinten (en er meer zwart in brengt) zal dat effect hebben op alle kleuren. Niet alleen op de zwarte tinten in de foto. Daarom moet je dan de middentonen en de hooglichten weer wat corrigeren.

Maar… waarom moeilijk doen als het makkelijk kan? Moet je zelf het wiel opnieuw uitvinden? Ik denk dat één van de gemakkelijkste en snelste manieren is om uit te gaan van iets wat een ander al voor je heeft uitgedacht.

Er zijn heel wat sites die tientallen of soms honderden (al dan niet gratis) Photoshop Actions of Lightroom Voorinstellingen aanbieden. Je kunt er hier al een aantal vinden: https://www.moorfotografie.nl/lijstje-met-gratis-adobe-lightroom-presets/
Het is echt wel de moeite waard om daar eens naar te kijken. Eenmaal geïnstalleerd heb je met één klik het gewenste effect.

Belangrijk is wel dat je hier niet blijft steken. Of je nu een gratis of een betaalde action of voorinstelling gebruikt: jouw eigen final touch blijft altijd nodig. Want: niemand kan een specifieke action of voorinstelling maken die voor elke gebruiker en elke foto weer precies past. En dat is meteen ook weer het leuke aan fotograferen, iedereen heeft zijn eigen smaak en brengt die over in de foto.

Wanneer is een levendige foto nu te ver bewerkt? Dat blijft een lastige vraag. Voor mij is dat: wanneer het beeld niet meer overeenkomt met wat ik met mijn ogen heb gezien, hoe het in real life was.

Betekent dat dan dat geen enkele foto meer ‘over the top’ mag zijn? Nee, natuurlijk niet. Dat blijft jouw eigen artistieke visie!

Histogram kort uitgelegd

Door Peter van Veen Reageer

Het histogram is één van de meest ondergewaardeerde functies op de digitale camera. Het histogram is terug te vinden op vrijwel alle digitale camera’s. Je kunt het bekijken op het LCD-scherm terwijl je de compositie maakt, of nadat de foto is gemaakt.

Maar wat zie je nu eigenlijk in het histogram terug? Heel simpel gesteld: het geeft de mate van helderheid van de scene weer. Je ziet een grafiek met een balk eronder die verloopt van zwart aan de linkerzijde tot wit aan de rechterzijde. En natuurlijk alle gradaties (256 stuks) daartussen. Dit geeft alle pixels weer in de foto. De grafiek laat in feite 256 staafjes zien, die het aantal pixels per gradatie tussen zwarte en witte delen in de foto weergeven. De donkerste schaduwen staan aan de linkerzijde van de grafiek en de helderste hooglichten zijn te vinden aan de rechterzijde. De hoogte van elke balkje geeft aan hoeveel pixels zijn aangetroffen bij een bepaald helderheidsniveau.

Stel nu dat je een foto hebt die onderbelicht is en erg donker, dan zullen de meeste pixels geteld worden aan de linkerzijde van het histogram. Wanneer de scene erg licht is zitten de meeste pixels aan de rechterzijde. Het histogram hieronder laat de meeste pixels in het midden zien, wat betekent dat de scene min of meer egaal is belicht. Een gelijkmatig verspreid pixelpatroon wil echter niet zeggen dat de foto correct is belicht, alleen maar dat de verhouding tussen lichte en donkere delen in balans is. Het histogram van een donker onderwerp zal de meeste pixels aan de linkerzijde tellen, maar dat is niet erg, want zo is het ook bedoeld.

Hoewel je een belichting altijd nog het beste kunt beoordelen met je eigen ogen, kan het histogram een toegevoegde waarde zijn. Bijvoorbeeld wanneer het LCD-scherm moeilijk is te zien bij zonnig weer. Met de grafiek kun je dan redelijk bepalen of een bepaalde scene te licht of te donker zal uitvallen. En daarop kun je dan je belichting zo nodig aanpassen.

Photoshop Tip: een foto kan snel en eenvoudig verbeterd worden door de schuifjes aan de linker- en rechterzijde te verschuiven zodat ze ongeveer aan het begin en einde van de ‘berg’ komen te staan. Kijk maar eens hieronder:

Wat denk jij? Is het histogram een nuttige functie?
Of kijk je er eigenlijk nooit naar?

Belichting en de camera instellen

Door Peter van Veen 23 Reacties

Wanneer je je eerste stappen zet in de fotografie merk je al snel dat het van groot belang is dat je begrijpt wat een f-stops is en dat je weet hoe je de goede belichting instelt op je camera. Leer je dat niet, dan worden al je foto’s al snel veel van hetzelfde. Belichting en f-stops zijn de sleutels op je camera tot het succes. En met succes bedoel ik een goede en/of spannende foto. Deze sleutels maken of breken je foto.

Zet je de belichting niet goed, dan zijn je foto’s mislukt. Dat kan eigenlijk ook niet meer gered worden in Photoshop of Lightroom of welk ander programma ook. Dat is niet helemaal waar, maar het ziet er dan ook wel ‘gered’ uit. Soms krijg je maar één kans om de foto te maken. Is de belichting dan niet goed, dan krijg je een middelmatige of gewoon slechte foto. Gelukkig hebben alle camera’s gemakkelijk te doorgronden belichtingsinstellingen.

De belichting is opgebouwd uit drie componenten. Deze drie kun je allemaal apart instellen op je camera. Op sommige camera’s is het zelfs mogelijk om een preview te krijgen, nog voordat de foto gemaakt is. Echter is er niet altijd tijd genoeg om de preview te bekijken, daarom is het belangrijk dat je goed weet hoe je snel de belichtingsinstellingen kunt aanpassen.

Hoe is de belichting opgebouwd?

De juiste belichting bestaat uit de f-stop, ook wel diafragma genoemd, de tijdsduur van de belichting, ook wel de sluitertijd genoemd en de ISO waarde, wat vroeger filmgevoeligheid heette. Als eerste stel je de ISO (400 en hoger) in. Bij weinig licht een wat hogere ISO, bij veel licht een lagere ISO (400 of lager).

De f-stop, of het diafragma bepaalt de scherptediepte. Een hoog getal betekent een kleine lensopening met een lange scherptediepte. Zowel de voorgrond alsook de achtergrond zullen min of meer scherp zijn. Gebruik je grotere lensopeningen (bijvoorbeeld f/2,8 of f/4) dan geeft dat een korte scherptediepte en daarmee zal het onderwerp wel scherp zijn, maar de achtergrond slechts vaag.

De belichting is nu afhankelijk van het diafragma. Hoe kleiner de lensopening, hoe meer licht nodig is om de juiste belichting te bereiken. Bij een grotere lensopening is er veel minder licht nodig en daarmee dus een kortere belichtingsduur ofwel een kortere sluitertijd.

De ingebouwde lichtmeter van je camera helpt je bij het vinden van de juiste instellingen. Helaas heb je niet altijd voldoende tijd om de juiste instellingen te bepalen. Dan is het van belang om vooraf de instellingen de bepalen en je daarna te concentreren op het maken van de foto’s.

Het leren combineren van deze drie parameters (ISO, Diafragma, Sluitertijd) is niet zo moeilijk wanneer je weet hoe je je camera moet gebruiken. Ofwel: Ken Je Camera! Weten wat er met de belichting gebeurt in combinatie met sluitertijd en diafragma is uiteraard ook erg belangrijk.

Daarnaast zijn er een paas andere dingen waar je rekening mee moet houden bij het instellen voor de juiste belichting. Zo heeft elke lens een maximale diafragmaopening. Die vind je op de lens vermeld. Zo kan een 70-300mm f/4-5.6 telelens als deze helemaal ingezoomd is op 300mm een maximale diafragmaopening hebben van f/5.6 wat betekent dat je een langere sluitertijd nodig hebt dan wanneer je een 300mm f/2.8 lens gebruikt. OF een combinatie met een hogere ISO waarde.

Lenzen worden vaak aangeduid met termen als ‘snel’ of ‘langzaam’. Dat heeft altijd te maken met de maximale diafragmaopening. Zo kun je de genoemde 70-300mm f/4-5.6 telelens als ‘langzaam’ aanduiden en de 300mm f/2.8 als ‘snel’.

De beste manier om belichting te leren is een soort van stilleven op te zetten daarop met de camera oefenen met diverse combinaties van instellingen. Op die manier kun je goed leren doorgronden wat je camera wel of niet kan voor jouw vorm van fotografie.

Start met de laagste instellingen voor het diafragma, de sluitertijd en de ISO waarde. Verander het diafragma steeds met 1 stop (meestal 3 klikjes) tot het maximum. Doe hetzelfde voor de sluitertijd en als laatste ook voor de ISO waarde.

Vergelijk elke foto met elkaar en bekijk welke verandering heeft plaatsgevonden. Je kunt dit ook nog eens herhalen met een andere setting, zoals spelende kinderen, een hond, een portret, een landschap of wat dan ook. Hoe meer je praktisch oefent en alle verschillende instellingen test, hoe gemakkelijker het je afgaat wanneer je ‘voor het echie’ aan de slag gaat.

Wat is een stop licht?

Hierboven is de term ‘stop’ of ‘lichtstop’ als eens gevallen. Maar wat is een stop nu eigenlijk? Het is een beetje fotografenjargon, maar wel een heel belangrijke term als je de belichtingsdriehoek, bestaande uit diafragma, sluitertijd en ISO, wilt begrijpen.

Een stop is niets meer of minder dan een halvering of verdubbeling van de hoeveelheid licht.

Het diafragma gaat van f/4 naar f/5.6; dat is een halvering en dus 1 stop minder licht.
De sluitertijd gaat van 1s naar 2s; dat is een verdubbeling en dus 1 stop meer licht.
De ISO gaat van 400 naar 200; dat is een halvering en dus 1 stop minder licht.

Het mooie hiervan is dat de stops soort van inwisselbaar zijn. Bijvoorbeeld: het diafragma gaat van f/11 naar f/8 (1 stop meer) en de sluitertijd gaat van 1/100s naar 1/200s (1 stop minder). Per saldo verandert er aan de belichting van de foto helemaal niets.

Hiermee is ook meteen het belang aangetoond van het kennen van de rijtjes. Voor sluitertijd en ISO is dat nog redelijk gemakkelijk, want die waarden halveren of verdubbelen steeds. Bij het diafragma is het wat lastiger. Vreemdere getallen en vooral: hoe groter het getal wordt, hoe kleiner de lensopening en hoe minder licht. Dat voelt vaak onlogisch aan.

Maar probeer die getallen eens als een breuk te zien, want dat zijn het in feite. De / in de diafragma-aanduiding staat daar voor. Dan is het logischer dat een diafragma van f/4 (1/4) veel groter is dan een diafragma van f/16 (1/16). Want 1/4 deel van een taart is veel groter dan 1/16 deel van de taart.

Check deze instellingen voor je fotografeert

Door Peter van Veen 14 Reacties

Iedere keer wanneer je gaat fotograferen moet je deze instellingen op je camera –vooraf- controleren. Doe je dat niet, dan kom je jezelf gegarandeerd een keer tegen. En dat is helaas meestal op een moment dat het eigenlijk niet kan of mag. En ik spreek uit ervaring…

ISO

Het is zo gemakkelijk om te vergeten dat je de vorige keer tijdens slechtere lichtomstandigheden, of binnenshuis of zo gefotografeerd hebt. En dat je toen even een hogere ISO hebt geprobeerd. Daar is niks mis mee, maar als je dan enkele dagen later een geweldig landschap vastlegt wil je dat graag met een zo laag mogelijke ISO doen.
Sinds ik fotografeer met een spiegelreflex heb ik de regel dat ISO 200 de basis is voor buiten fotograferen. Gelukkig worden de camera’s steeds beter, ook wat betreft de ISO waarden. Met de Nikon durfde ik ISO 400 ook wel aan en nu met mijn huidig Nikon D500 is ISO 800 ook geen probleem. Onderstaande foto is zelfs (vanwege de invallende avond) op ISO 12800 gemaakt!

Check deze instellingen voor je fotografeert

Witbalans

Natuurlijk weet ik ook wel dat je bij RAW foto’s de witbalans achteraf nog steeds kunt corrigeren naar elke gewenste waarde, maar dat doet niet iedereen. Voor wie in RAW fotografeert raad ik altijd heel gewoon de AWB, Automatische Witbalans aan. Behalve in de herfst, dan kies ik vaak voor Bewolkt. Maar fotografeer je in JPEG, dan is het wel van belang om steeds de juiste Witbalans te kiezen. Daglicht voor buitenfotografie, Kunstlicht voor binnenfotografie met lamplicht. In mindere lichtomstandigheden en bij schaduw heeft het licht vaak een wat blauwachtige kleur. Dat is te corrigeren met Witbalans Schaduw. En wist je dat de Witbalans voor flitslicht hetzelfde is al die van daglicht?

Beeldstabilisatie

Ik zie het nog zo vaak fout gaan: beeldstabilisatie blijft aan staan terwijl je op een statief fotografeert. Dat kan niet! Ook al zijn er al intelligente systemen die een statief herkennen… Ik geloof er niet zo in. Better safe than sorry. Natuurlijk is beeldstabilisatie wel een nuttig systeem, dat ontken ik zeker niet. Wanneer de sluitertijden in de kritische zone terecht komen (grofweg: korter dan 1/brandpuntsafstand) is het nuttig om de beeldstabilisatie aan te zetten. Is dat niet nodig, zet het dan uit, want het vreet batterijen.

Belichtingsprogramma

Verzeker jezelf er van dat de camera is ingesteld op het juiste belichtingsprogramma voor de actuele situatie. Hou er rekening mee dat je in de Diafragmavoorkeuzestand, die bij veel fotografen favoriet is, gemakkelijk terecht komt in een te lange sluitertijd, omdat je je concentreert op de compositie of de scherptediepte. En daar heb je niks aan als je foto uiteindelijk bewegingsonscherpte heeft door een te lange sluitertijd in combinatie met de gebruikte lens.

Autofocuspunten

Wanneer je altijd het centrale focuspunt in het midden gebruikt, wat ik ook altijd aanraad, hoef je dit niet elke keer te checken. Laat het daar gewoon staan, tenzij je vogels in de vlucht fotografeert of andere speciale omstandigheden.

Stof op de sensor

Maak geregeld een beeld van een wit onderwerp of de lucht met een vrij gesloten diafragma (f22 bijvoorbeeld). Bewegingsonscherpte is geen probleem bij deze controlefoto. Check het beeld op het LCD van je camera om te zien of er stofvlekjes te zien zijn. Die zitten dan op de sensor. Gebruik een blower of een Visible Dust kwast om de stofjes te verwijderen die de automatisch stofreiniging van je camera laat zitten. Let op: de stofje zitten precies gespiegeld op de sensor ten opzichte van de foto! Wil je achteraf de stofvlekjes nog verwijderen: dan kan eenvoudig in Lightroom met de Vlekverwijderaar, check deze video.

5 Tips voor het fotograferen van een Stilleven

Door Peter van Veen 2 Reacties

De Achtergrond

Hou het simpel! Eenvoud siert, zeker bij stilleven fotografie. Een vlakke achtergrond, liefst zonder vouwen is al goed genoeg om mee te beginnen. Eventueel kun je later zaken toevoegen als stukken stof of een sjaal, die je over de achtergrond of de tafel drapeert, mocht dat nodig zijn. Wit of gekleurd papier is ook een goede keuze voor een achtergrond, en zelfs een egale muur is bruikbaar.

De Compositie

Haast je niet bij het plaatsen van de items. Neem je tijd om elk item zo neer te zetten dat het goed oogt. Wees niet bang om onderwerpen gedurig te verplaatsen om zo tot de beste compositie te komen. Denk in de triangelvorm. Eén hoek die hoger begint dan de rest en zo steeds lager. Gebruik liefst elementen die verschillend van hoogte, kleur of vorm zijn. Maak gebruik van verschillende texturen in je beeld. Voorkom fixatie door steeds een ander standpunt of een andere hoek te gebruiken bij het fotograferen. Een tiental centimeters naar links of rechts kan een wereld van verschil maken. Uiteraard mag je de basisregels zoals de regel van derden, negatieve ruimte en leidende lijnen niet uit het oog verliezen.

Om te beginnen is het eenvoudiger om slechts één object te fotograferen. Vermijd glimmende dingen zoals glas en metaal. Dat zijn lastiger zaken om vast te leggen vanwege de reflecties. Later kun je meerdere items toevoegen en –zoals hiervoor al gemeld- spelen met diverse texturen, kleuren en vormen. Kijk eens of je daarmee een interessante opstelling kunt maken. Wees niet bang om te experimenteren. Dat veel andere fotografen bloemen fotograferen betekent nog niet dat jij dat ook moet doen.

De Ondersteuning

Een statief is een gewaardeerde hulp. De sluitertijden kunnen al snel te lang zijn om nog uit de hand te fotograferen. Het voordeel van het statief is dat jij je handen vrij hebt om dingen aan te passen. Of een reflectiescherm vast te houden. Daarmee wil ik niet stellen dat het altijd een must is. Zonder geeft je ook weer meer vrijheid en daardoor meer variatie in beelden. Iets om op te letten bij statiefgebruik.

De Belichting

Wil je de belichting eenvoudig houden? Gebruik dan één licht. Een studioflitser is natuurlijk prachtig, maar met een opzetflitser lukt het ook prima. Een daglichtlamp bewijst zijn dienst in zo’n setting uitstekend. Je ziet meteen hoe het licht zich gaat vormen. Experimenteer veel met de positie van het licht, want een kleine verandering kan het verschil maken in diepte en spanning.

Je kunt gebruik maken van een reflectiescherm (of er zelf eentje maken van zilverfolie) om extra licht te ‘bouncen’ indien nodig.
Wil je liever gebruik maken van natuurlijk licht dat is het zaak om je opstelling bij een raam te maken en een reflector te gebruiken om de andere kant op te lichten. Is het daglicht te sterk, dan kun je dat verzachten door vitrage (niet gekleurd!) of door eenvoudigweg een groot wel kalkpapier op te hangen.

De Focus

De lens verder diafragmeren (het diafragma steeds verder dichtzetten, een hoger f-getal) geeft je steeds meer scherptediepte. Die heb je wellicht nodig om alles in de scene scherp in beeld te krijgen. Dit heeft tot gevolg dat de sluitertijd steeds langer wordt. Hou het statief daarom bij de hand. Maak wat proefbeelden om te checken waar de focus het beste gelegd kan worden. Scherptediepte strekt zicht uit van 1/3 voor het focuspunt tot 2/3 achter het focuspunt. Zeker zaak om daar goed op te letten. Controleer of je beelden goed scherp zijn. Niets beweegt dus een excuus voor bewogen foto’s is er eigenlijk niet.

Neem je tijd, check de set-up, check de beelduitsnede en check altijd je foto na de klik op de ontspanknop!

Sneak Preview Start webinar serie over Belichting

Door Peter van Veen Reageer

Om je er nog maar eens aan te herinneren: op dinsdag 1 maart 2016 start de gloednieuwe Webinar Serie ‘Alles over Belichting’. Misschien heb je nog niet echt een beeld bij wat een webinar is, of hoe zo’n uitzending nu eigenlijk werkt, of wat je qua huiswerk kunt verwachten…. Ik leg het even uit.

Wat is een webinar

Een webinar is net als een live seminar, maar dan via het internet.

Bij een seminar is het nodig om te reizen naar de plaats van de cursus en daarvoor moet je vaak files, verkeer of openbaar vervoer voor trotseren, terwijl je lang onderweg bent.

Bij een webinar zit je rustig achter je computer op het afgesproken moment van het webinar.

Je kunt mij live zien en horen. Wat ik op mijn computer laat zien is ook op die van jou te zien. Je kunt vragen stellen en opmerkingen maken, meestal via een reacties via de website, via twitter of via een chatfunctie. Je kunt zelfs met de andere deelnemers van gedachten wisselen of je mening geven via een poll. Daardoor kan er veel leuke interactie ontstaan.

Doordat je direct contact hebt met mij en de andere cursisten verschilt een webinar in feite in niets van een gewone cursus. Het is alleen veel comfortabeler en kost minder omdat je geen tijd en geld verliest met het reizen.

Bij elke les (het zijn er deze keer vier, krijg je een huiswerkopdracht. Binnen de besloten Facebookgroep vind de verdere beoordeling van de opdrachten door mij plaats. Binnen deze groep is er ook ruimte voor een veilige interactie met andere cursisten. Wel zo fijn!

Wat krijg je bijvoorbeeld te zien? (sneak preview)

Om je een duidelijk beeld te geven heb ik wat geknipt en geplakt uit de eerste lesvideo over productfotografie. Je kijkt echt met mij mee terwijl ik de foto maak. En om duidelijk te maken dat je geen grote of professionele studio nodig hebt, laat ik het gewoon aan de keukentafel zien. 🙂

Kijk je even mee?

Doe je ook mee?

Ben je enthousiast geraakt? Dan kun je nu nog meedoen!

Inschrijven kan via deze link naar de webshop.