Wat kun je met Photoshop / Lightroom Curves?

Curves is zeker niet het meest intuïtieve stukje gereedschap binnen Photoshop en/of Lightroom. Dat was in ieder geval mijn idee toen ik er voor het eerst kennis mee maakte. Curves wordt gebruikt om de toonwaarden in een afbeelding lichter of donkerder te maken. En ook, maar dat is meer voor gevorderden, om kleurcorrecties door te voeren. De handigste manier om Curves in Photoshop te gebruiken is met behulp van een Adjustment Layer (Layer > New Adjustment Layer > Curves). In Lightroom ga je gewoon naar het Tone Curve paneel in de Develop Module. De Curve zal er ongeveer zo uitzien (met afwijkende knoppen en features er omheen, afhankelijk van je software en de versie ervan). Photoshop geeft je meer gedetailleerde controlemogelijkheden, dus daarmee wil ik beginnen.

Maar hoe moet je nu de Curve lezen? Het is een tweedimensionale grafiek die de toonwaarden voor en na laat zien. Op de horizontale (X) as worden alle toonwaarden gepresenteerd, van volledig zwart aan de linkerzijde tot volledig wit aan de rechterzijde. Dit zijn de toonwaarden die in je afbeelding zitten voordat er iets gewijzigd is. Op de verticale (Y) as staan ook weer de toonwaarden van volledig zwart tot volledig wit NADAT je iets gewijzigd hebt aan de Curve. De diagonale lijn die van linksonder naar rechtsboven loopt zegt welke wijziging je gaat doen. Als je een denkbeeldige lijn trekt van een toonwaarde op de x-as (dus VOORDAT) recht omhoog tot aan de Curve en dan daarvandaan een rechte lijn naar de y-as (dus NADAT) trekt, kun je zien welke toonwaarde het gaat worden NADAT de wijziging is doorgevoerd. Een plaatje zegt meer dan 1000 woorden, dus:

Duidelijk in dit plaatje is –we hebben de Curve immers nog niet gewijzigd- dat alle toonwaarden VOORDAT gelijk zijn aan NADAT.
Klik nu eens op het midden van de Curve en sleep de lijn recht omhoog. Als je nu een lijn trekt vanaf de x-as middengrijs recht omhoog naar de nieuwe Curve en van daaruit naar links de y-as, dan zie je dat middengrijs nu een veel lichter grijstint is geworden. Ook alle omliggende toonwaarden –behalve puur zwart en wit- worden iets lichter nu. Echter niet zo veel als het middengrijs (de middentonen).

Het omgekeerde kan natuurlijk ook. Als je weer het middenpunt van de Curve neemt en omlaag sleept zullen alle toonwaarden –behalve puur zwart en wit- donkerder worden. Het meest echter bij middengrijs (de middentonen).

Deze techniek om een foto lichter of donkerder te maken beschermt je tegen het uitbranden van de hoge tonen (richting de kleur wit) of het vollopen van de schaduwtonen (richting de kleur zwart). Een punt in het midden van de Curve omhoog of omlaag bewegen geeft hetzelfde effect als het gebruik van de Brightness slider in Lightroom of ACR (Adobe Camera Raw).

Je kunt hiermee heel nauwkeurig de toonwaarden aanpassen die je wilt, terwijl je de anderen juist beschermt tegen verandering. Kijk maar eens naar het volgende plaatje. Daar heb ik de hoge tonen lichter gemaakt. Om de middentonen en schaduwtonen te beschermen heb ik een punt op de Curve gezet, zodat ze daar vast blijven staan en niet meebewegen. Let er wel op dat je hiermee geen abrupte stijgingen of dalingen in de Curve krijgt.

Hint: heb je een punt op de Curve gezet en wil je daar weer vanaf: klik op het punt en sleep het gewoon van de grafiek af.

Het toevoegen van contrast aan een foto bestaat feitelijk uit het oplichten van de hoge tonen en het donkerder maken van de schaduwtonen. Dit doe je met de klassieke S-Curve:

Natuurlijk kun je ook het contrast in een foto verminderen. Dit kan door het donkerder maken van de hoge tonen en het oplichten van de schaduwtonen:

Voor meer of minder contrast kun je het beste precies op de ¼ en ¾ lijnen een punt zetten, zoals ik hierboven heb laten zien. Dit geeft je hetzelfde resultaat als bij het gebruikt van de Contrast slider in Lightroom. Uiteindelijk kun je met de Curve en de punten het contrast geheel naar eigen smaak meer of minder maken. Het is maar net op welke tonen je de nadruk wilt leggen.

Lightroom biedt ook de mogelijkheid om door het klikken en slepen op de Curve de belichting aan te passen. Er is echter geen sprake van visueel zichtbare punten, zoals in Photoshop het geval is. Je hebt dus niet helemaal dezelfde mate van finetuning tot je beschikking. En dat kan soms goed zijn. Lightroom beschermt je tegen al te extreme veranderingen –om niet te zeggen potentieel desastreuze- in de Curve. Aan de andere kant, als je weet wat je doet met Curves en wilt finetuning dan zul je je foto’s moeten laden in Photoshop.

Lightroom heeft ook de optie om te schuiven met de sliders onder de Curve grafiek. Dit is met name handig voor wie niet precies snapt of weet wat de Curve eigenlijk doet, maar natuurlijk ook voor het gemak van iedereen. Highlights, Lights, Darks en Shadows staan standaard ieder voor 25% van de toonwaarden tussen zwart en wit.

Wil je nu de hoge tonen in de foto lichter maken dan kun je gewoon op de Curve klikken en verslepen, maar je kunt hoog de Highlights slider een stukje naar rechts schuiven. Wil je nu alleen de lichtste 10% van de toonwaarden (ik neem maar even een willekeurige waarde) oplichten in plaats van de standaard 25%, verschuif dan de kleine driehoek op de x-as, aan de onderkant van de Curve grafiek. Met dit driehoekje kun je de bandbreedte van de Highlights slider groter of kleiner maken.

Natuurlijk kun je op dezelfde manier de bandbreedtes van de toonwaarden Shadows, Lights en Darks herdefiniëren.

In Lightroom heb ik zelf de voorkeur om de sliders van Brightness en Contrast als eerste te gebruiken, om daarna via de Curve wat meer te fine tunen, mocht dat nodig zijn. Vaak gebruik het nog om de Highlights wat te verminderen en de Shadows wat meer op te lichten.

Probeer dit zelf ook een! Laat je commentaar achter hieronder, ik ben niet te beroerd om van iemand te leren ;-). En wellicht geeft dat weer voer voor een nieuw artikel.