Winter Fotografie – 11 Tips voor een betere foto

Hoe maak je een perfecte foto in de winter?

Extreme weersomstandigheden zijn een uitdaging om te fotograferen. Nu hebben wij hier in Nederland niet zo gauw te maken met extreem weer. Maar voor de gemiddelde Nederlander zijn de winterse omstandigheden zoals die er nu zijn al behoorlijk extreem. Hoge contrasten en witte sneeuw proberen de lichtmeter van je camera van de wijs te brengen. Koud weer en condens kunnen je materiaal beschadigen en batterijen en accu’s lijken zomaar vanzelf leeg te lopen.

Of je nu de schoonheid van de witte winterse landschappen wilt vastleggen of de pret van je kinderen, de uitdagingen die winterfotografie biedt vragen om een voorbereiding. Ik geef je hieronder een paar adviezen waarmee je de winter door kunt komen.

Betere foto’s maken in de winter

Winterfotografie heeft genoeg te bieden voor de fotograaf met focus.

• Op het noordelijk halfrond staat de zon lager aan de horizon. Dat is goed nieuws voor ons als fotografen. Het betekent immers dat het gouden uurtje, de tijd van net voor tot net na zonsopkomst en zonsondergang wat langer wordt. Het gouden anderhalf uurtje, zogezegd. En daartussen hoeven we ook niet lang te wachten. Gedurende de dag geeft de laagstaande zon prachtig licht dat de textuur van het landschap benadrukt.
• Sneeuwvlokken zijn complexe formaties. Bevroren water ontwikkelt unieke en ingewikkelde structuren. Kijk goed uit naar winterse texturen. Hou je van macrofotografie, dan moet het niet moeilijk voor je zijn om onderwerpen te vinden. Texturen laten zich niet alleen zien in macro’s. Bevroren dauwdruppels op het gras in de ochtend zien er heel anders uit dan de vloeibare variant die je ’s zomers ziet. Sporen van dieren kunnen ook een heel interessant patroon laten zien en leiden het oog van de kijker het beeld in. Het kan een woordloos verhaal vertellen over de dieren in het wild, zonder ze daadwerkelijk te laten zien.
• Een winters tafereel heeft meestal weinig kleur Het is verleidelijk om deze beelden om te zetten naar zwart wit. Maar probeer eens te zoeken naar kleur in het winterse tafereel. Zo creëer je werkelijk de prachtigste beelden. Zonsondergang en zonsopkomst laten het landschap baden in het warme licht wanneer het zonnetje de kans krijgt om langs het wolkendek heen te schijnen. Laat je niet ontmoedigen door een grijze dag. Blijf vasthouden tot het laatste licht van de dag verdwijnt. Soms breekt de lucht zomaar even open en dan wordt de volhouder beloond. Let goed op het spel van licht en schaduw. Schaduw op de sneeuw ziet er blauw uit en het zonlicht op stenen of rotsblokken toont warm geel. Deze twee gecombineerd geeft een verrassende en oogstrelende combinatie van kleuren.
• Hoewel het combineren van licht en schaduw kan leiden tot een prachtige mix van kleuren kan het grote dynamisch bereik een behoorlijke uitdaging vormen. Winterse taferelen omvatten vaak een behoorlijk groot dynamisch bereik. En dat is al gauw groter dan wat je camera aan kan. Belicht altijd voor de hooglichten, omdat je uitgebrande hooglichten nooit meer kunt herstellen. Maak gebruik van het histogram op je camera en de belichtingswaarschuwingen (voor overbelichting en onderbelichting) om een globale indruk te krijgen. Vertrouw er niet volledig op, het kan weleens bedrieglijk zijn. Je kunt ook je toevlucht nog nemen tot HDR technieken, omdat er in een RAW bestand behoorlijk veel informatie zit. Het beste is dan natuurlijk om je camera op een statief te plaatsen en een belichtingstrapje te maken. Die kun je dan combineren met behulp van Photoshop of Lightroom. Een andere mogelijkheid is het gebruik van Graduated Neutral Density filters. Daarmee kun je het dynamisch bereik wat smaller maken.
• Een filter wat ik vaak gebruik is het polarisatiefilter. Dit filter houdt het gepolariseerde zonlicht tegen en is een handig hulpmiddel om glinsteringen op de sneeuw of op andere reflecterende voorwerpen te verminderen. Daarbij zorgt het ook nog eens voor meer verzadigde kleuren. Ik gebruik het vaak om de lucht blauwer en/of donkerder te maken, waardoor de witte wolken er des te beter uitspringen.
• Sneeuw kan de lichtmeter van je camera behoorlijk foppen. Hoewel camera’s de laatste jaren behoorlijk intelligenter zijn geworden wat betreft het herkennen van verschillende situaties, zijn ze nooit slimmer dan hun gebruiker. De lichtmeter evalueert het licht wat gereflecteerd wordt door de gehele scene. En zal vervolgens proberen deze zodanig te belichten dat het geheel een gemiddelde toning krijgt. Voor de meeste situaties gaat dit goed. Maar bij een heldere, lichte scènes zal de camera een onderbelichting produceren. Besneeuwde landschappen zullen dan grijs worden. Je zult in zo’n situatie in moeten grijpen en een belichtingscompensatie moeten toepassen om de scene te overbelichten, waardoor je per saldo een correcte belichting krijgt.

Materiaal

Weten hoe je je materiaal in goede conditie kunt houden is net zo belangrijk als weten hoe je een goede foto kunt maken. Met de tips hieronder weet je precies wat je hiervoor moet doen.

• De ene camera kan beter tegen koud weer dan de andere. Dat geldt ook voor (spat) waterdichtheid, dat verschilt ook per camera. Stel je camera zo kort mogelijk bloot aan het koude weer. Draag de camera dicht tegen je lichaam aan, bij voorkeur onder je jas, indien mogelijk. Haal alleen de spullen die je nodig hebt uit je fototas. Wissel de lenzen snel en bij voorkeur in de auto.
• Een hele fototas met materiaal warm houden is niet even gemakkelijk. Normaal gesproken maak ik me niet zo druk over kou, maar ik let er wel goed op hoe mijn spullen weer opwarmen. Direct met camera en lenzen een warme ruimte inlopen vanuit de vrieskou en je hebt meteen overal condens. Dat treedt zowel in het glas als in de camera op. Dit condensvocht kan leiden tot schimmelgroei in je lenzen, elektrische sluitingen en andere vervelende zaken. De beste manier om je spullen te laten acclimatiseren is ze een aantal uren in de tas op temperatuur te laten komen. Wil je de foto’s graag direct bekijken? Haal dan buiten alvast de geheugenkaart eruit. Hetzelfde geldt voor de batterijen als je die meteen wilt opladen. Binnenin de cameratas gaat de opwarming, het op temperatuur komen, een stuk geleidelijker. Sommigen gebruiken silica gel om het vocht te absorberen, maar dat zou ik niet willen adviseren.
• Het acclimatiseren van het materiaal is uiteraard ook van belang wanneer je weer naar buiten gaat. Nu is de lucht binnenin je lens en camera warmer dan de buitenlucht en ook dit zorgt weer voor condens. Adem ook niet uit bovenop je spullen in de kou. Je adem zal condenseren en kan zelfs bevriezen op de lens. Het is dan erg lastig, zo niet onmogelijk om dit schoon te maken wanneer je buiten bent.
• Koud weer vermindert ook de capaciteit van de batterijen en accu’s. Lithium Ion oplaadbare batterijen zijn minder gevoelig voor koud weer dan andere soorten batterijen, maar ook deze hebben er last van. Zorg altijd voor een set reservebatterijen en bewaar ze op een warme plek. Zelf draag ik ze meestal bij me in een binnenzak van mijn jas.
• Sneeuw smelt wanneer het op je materiaal terecht komt. Ik heb al eerder aangegeven dat water slecht is voor je camera en lenzen. Zorg dus dat er geen sneeuw op terecht komt. Een gewone plastic zak kan een uitkomst zijn bij een onverwachte sneeuwbui. Uiteraard zijn er ook speciale regenhoezen te koop voor je camera en lens die er voor zorgen dat je ook beschermd bent tijden een bui, maar wel gewoon kunt door fotograferen.

Heb jij nog meer tips? Deel ze dan hieronder in een reactie, da’s leuk voor iedereen!