Moor Fotografie

Online Leren Fotograferen

  • Over ons
  • Inloggen leden
  • Blog
  • Cursussen
  • GRATIS
  • Ontdek de Fotografie Praktijkschool

Wat is Scherptediepte en hoe kun je het gebruiken

Door Peter van Veen 13 Reacties

Inhoud van dit artikel:

  • Wat is Scherptediepte?
  • Wanneer zou je een kleine scherptediepte gebruiken?
  • Bij welke gelegenheden maak je gebruik van scherptediepte?
  • Hoe kun je jouw kennis van scherptediepte voor je laten werken?

Wat is Scherptediepte?

Wanneer je het concept van scherptediepte begrijpt heb je een basis waarop je later je fotografische beslissingen kunt baseren. Met andere woorden: je laat in je foto’s zien dat je weet waar je mee bezig bent. Niet zomaar een lucky shot…

Scherptediepte DoF Diafragma F-stop F-getalVaak duurt het wel een paar geheugenkaartjes voordat je de basiskennis van bepaalde fotografische technieken in de vingers hebt. Belichting is een mooi voorbeeld daarvan. Velen worstelen daar lange tijd mee. Een ander voorbeeld is Scherptediepte, ook wel Depth of Field (DoF) genoemd. Je kunt daar oneindig lang mee bezig zijn om uit te vinden waar je mee bezig bent en wat je goed of fout doet.

Fotografen vragen zich vaak twee dingen af wanneer ze beginnen met fotograferen:

  1. Hoe bereik ik een scherp onderwerp en een onscherpe achtergrond?
  2. Hoe krijg ik alles scherp?

Wil je tot een professioneler resultaat komen dan zul je enkele regels moeten leren. Regels die betrekking hebben op grote en kleine scherptediepte. Daarnaast kun je leren om je persoonlijke visie weer te geven door het gebruik van de scherptediepte.

Kijk als eerste eens naar de verschillen tussen een grote en kleine scherptediepte. Een kleine scherptediepte betekent een scherp onderwerp en alles ervoor en erachter is onscherp. Voorbeeld: een portretfoto waarbij alleen maar de ogen van het model scherp zijn weergegeven. Bij een grote scherptediepte wordt juist de nadruk gelegd op zoveel mogelijk scherp in de foto. Voorbeeld: een landschapsfoto waar zowel de nabije voorgrond als ook de vergelegen achtergrond scherp in de foto naar voren komt.

Wanneer zou je een kleine scherptediepte gebruiken?

Selectief bepalen waar je de focus op legt, geeft je als fotograaf de ruimte om aan te geven wat jij belangrijk vind. Dit kan natuurlijk een heel krachtige foto opleveren. Denk maar eens aan zo’n foto waarbij een persoon in en hele menigte is gefotografeerd. Waarbij alleen die ene persoon scherp is afgebeeld en de rest van de mensen onscherp. Die ene persoon wordt dan even helemaal uit de menigte getrokken. In zo’n geval kun je spreken van ‘een foto zegt meer dan duizend woorden’!

Scherptediepte DoF Diafragma F-stop F-getal

Bij een glamourportret wordt een kleine scherptediepte gebruikt om het onderwerp in de foto te isoleren. Dat kan zelf zover gaan dat het dichtstbijzijnde oog van het model volledig scherp is en het andere oog al onscherpte vertoont. Met deze techniek zet je een heel sterk en krachtig beeld van iemand neer!

Bij welke gelegenheden maak je gebruik van scherptediepte?

Een grote scherptediepte kan uitstekend van pas komen bij bijvoorbeeld landschapsfotografie. Een kleine scherptediepte zal hierbij slechts een deel van het landschap scherp weergeven. Dat is meestal iets wat je niet wilt bij landschappen. Door gebruik te maken van de grote scherptediepte laat je alles, van dichtbij tot veraf, voldoende scherp in de foto zien.

Scherptediepte DoF Diafragma F-stop F-getal

Het is nu aan jou als fotograaf om bij elke gelegenheid in te schatten welke scherptediepte je gaat gebruiken. Iedere situatie is anders. Bij elke gelegenheid moet je jezelf afvragen: wat wil ik met mijn foto eigenlijk zeggen?

Hoe kun je jouw kennis van scherptediepte voor je laten werken?

Scherptediepte DoF Diafragma F-stop F-getalDe scherptediepte varieert per brandpuntsafstand van de lens op de camera. En nu gaat het een beetje technisch worden, daar moet je je even doorheen bijten. Door het diafragma (de f-stops) groter of kleiner te maken, verander je de scherptediepte. Dat gaat het gemakkelijkste in de Diafragmavoorkeuzestand (A of Av).

Om hier weer een volledige uitleg te geven over de werking van het diafragma voert wat te ver. Maar even heel kort: het diafragma is de opening waardoor het licht binnenvalt op de sensor. Met de f-stops maak je die opening groter of kleiner.

Sommige oudere lenzen hebben nog een diafragmaring, waarmee het diafragma handmatig ingesteld kan worden (let op: meestal werkt het dan niet meer op een modern DSLR). De cijfers op zo’n diafragmaring zien er zo uit:

2.8 – 4 – 5.6 – 8 – 11 – 16 – 22

Deze getallen staan voor de mater van opening van het diafragma, ook wel f-stops genoemd.

De huidige digitale spiegelreflexcamera laat de gekozen diafragmawaarde in de beeldzoeker (en eventueel ook op andere displays) zien. Vaak zul je daar ook andere waarden zien, dat zijn halve of derde stops. En serie diafragmawaarden kan er dan bijvoorbeeld zo uitzien:

2.8 – 3.2 – 3.5 – 4 – 4.5 – 5 – 5.6 – 6.3 -7.1 – 8 – 9 – 10 – 11 en verder

Het kiezen van het juiste diafragma vergt enige technische kennis en een beetje basiskennis van wat basisbegrippen. Een kleine scherptediepte vraagt om een groot diafragma, dus een laag f-getal, zoals f/2.8. Een grote scherptediepte heeft juist weer een klein diafragma nodig, dus een hoog f-getal, zoals bijvoorbeeld f/16.

Een scene die gefotografeerd wordt met een hoog f-getal (klein diafragma) zal van voor tot achter scherp zijn. Een onderwerp fotograferen met een laag f-getal zal uiteindelijk een foto opleveren met het onderwerp scherp, terwijl de achtergrond onscherp (vaag) is.

Je kunt dit concept heel goed thuis oefenen door drie voorwerpen op een rijtje te leggen. Een appel of een ander stuk fruit is bijvoorbeeld heel geschikt. Die blijven namelijk gewoon liggen. Leg ze achter elkaar met een gelijke afstand ertussen en zoek een perspectief om vanuit te fotograferen. Begin dan met een klein f-getal (groot diafragma) en zo verder naar de hogere f-getallen (klein diafragma). Kijk dan eens naar de foto’s om de verschillen te zien.

Scherptediepte DoF Diafragma F-stop F-getal Scherptediepte DoF Diafragma F-stop F-getal

De meeste DSLR camera’s hebben wel een knop om de scherptediepte te beoordelen. Druk op deze knop, waardoor het diafragma zich sluit naar de gekozen waarde, waardoor je kunt zien in de beeldzoeker wat het met de scherptediepte doet. Op basis daarvan kun je het gekozen diafragma nog aanpassen naar je wensen. Let wel: de beeldzoeker wordt donkerder doordat het diafragma zich sluit, waardoor er minder licht binnenkomt. Door veel te oefenen kun je redelijk inschatten wat een bepaald diafragma doet qua scherptediepte.

Dit is natuurlijk alleen maar de basis van scherptediepte. Er zijn meer elementen die de uiteindelijke scherptediepte van een foto bepalen. Een lange of korte brandpuntsafstand, de afstand tot je onderwerp en die van de achtergrond, etc. Maar belangrijk is dat je de basis begrijpt. Pas dan kun je verder!

facebookShare on Facebook
TwitterTweet
PinterestBewaren op Pinterest

Share this:

  • Twitter
  • Facebook

Ook interessant voor je:

  • Weg van de Automatische stand op je camera
  • Diafragma – ken je f/getallen
  • Belichting en de camera instellen
  • Creatief belichten voor bijzondere foto’s
  • Het voorjaarsseizoen fotograferen
Nooit meer een onscherp natuurfoto maken

Tags: Depth Of Field, Diafragma, DOF, f-getal, f-stop, scherptediepte

Over Peter van Veen

Je las zojuist een blog van mij, Peter van Veen
  
Wil je meer van dit soort blogs lezen? Meld je dan hier aan voor mijn geregelde mails. Mooi meegenomen: als bonus ontvang je dan een gratis e-book over hoe je nooit meer onscherpe natuurfoto's gaat maken.
  
Wil je betere natuurfoto's maken? Dit is wat ik voor je kan doen:

• De cursus Basiskennis Fotografie - in korte tijd de basis van fotograferen onder de knie krijgen
• De Masterclass Serie - 12 diverse opdrachten incl. feedback door mij
• De Fotografie Praktijkschool - toegang tot al mijn cursussen, trainingen en mijn feedback
  
Over Peter:
• Wie is Peter?
  
  

Reacties

  1. jos poelmans zegt

    Schitterend en duidelijk uitgelegd, dit is echt bruikbare informatie.

    Bedankt

    Beantwoorden
  2. Ina Westmaas zegt

    Hartelijk dank voor de zeer duidelijke uitleg.
    Nu kan ik mijn spiegelreflex camera ten volle gaan uitnutten.

    Beantwoorden
    • Peter van Veen zegt

      Kijk, daar doen we het voor! Mooi dat je nu weer verder kunt met het ontdekken van je spiegelreflexcamera!

      Beantwoorden
  3. R. van Dooren zegt

    Bedankt voor je duidelijke uitleg. Ben net aan een fotocursus begonnen…het duizelt een beetje. Met jouw info kan ik weer verder.

    Beantwoorden
    • Peter van Veen zegt

      Kijk, dat is mooi om te horen. Zegt het voort!

      Ik hoop voor je dat je fotocursus meer duidelijkheid geeft. Anders kun je altijd nog bij mij terecht. 🙂

      Beantwoorden
  4. R Snijders zegt

    Leuke en makkelijke tip, heb het nog niet helemaal in het hoofdje maar je uitleg is super.

    Beantwoorden
    • Peter van Veen zegt

      Ik probeer het graag een beetje eenvoudig te houden!

      Beantwoorden
  5. Jan zegt

    Zeer informatieve site. bedankt!

    Beantwoorden
    • Peter van Veen zegt

      Dank voor dit compliment Jan.

      Zegt het voort!

      Beantwoorden
  6. Jan zegt

    Bedankt voor deze gemakkelijke uitleg, erg handig zeker met de cursus ik volg…

    Beantwoorden
    • Peter van Veen zegt

      Mooi, doe er je voordeel mee, zou ik zeggen!

      Beantwoorden
  7. Michel Nolsen zegt

    op zich mooi geschreven, maar het effect van je brandpunt en scherpstelafstand is eigenlijk veel sterker dan je diafragma en dat mis ik hierin wel een beetje

    Beantwoorden

Trackbacks

  1. Wat is de functie van de gele lenzen? | Quantum schreef:
    6 mei, 2022 om 10:44 pm

    […] elimineren. Zo vergroten ze het contrast en de hoeveelheid licht die zichtbaar is. Er zal dus een toename van de scherptediepte zijn, zodat we beter kunnen […]

    Beantwoorden

Geef je mening, dat waardeer ik enorm! Reactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Aangeraden artikelen

  • Onze Fotografie Praktijkschool
  • Alles over de Belichtingsdriehoek
  • Belichting en de camerainstellingen
  • Online cursus Basiskennis Fotografie
  • Videopagina
  • Masterclass serie
  • Wat is Macrofotografie
  • Wat is Strobistfotografie
  • Gratis Lightroom Presets

Contactinformatie

  • Moor Fotografie
  • Wij laten jou betere foto's maken
  • Laan van Welgelegen 107
    Werkendam 4251 KL
  • info@moorfotografie.nl
  • 0615027769
  • https://moorfotografie.nl

Navigatie

  • Contact
  • Inloggen voor leden
  • Over ons
  • Algemene voorwaarden
  • Privacy verklaring
  • Disclaimer
  • Anti spam beleid
  • kvk 18078301
  • btw NL001926340B17
Download gratis deze PDF

Copyright 2022 Moor Fotografie


We maken gebruik van cookies om deze website op zijn best te laten functioneren.

Meer informatie over het gebruik van de cookies of hoe je ze uit kunt zetten vind je hier.

Powered by  GDPR Cookie Compliance
Privacy

Deze website maakt gebruik van cookies zodat we je de beste webervaring kunnen geven. Cookies worden opgeslagen in je eigen browser en maken het mogelijk dat je bijvoorbeeld weer terug herkend wordt wanneer je deze website opnieuw bezoekt en helpen ons om te ontdekken welke delen van van de website het meest interessant zijn.

Je kunt de cookie instellingen aanpassen in de tabs aan de linkerkant.

Strikt Noodzakelijke Cookies

Strikt Noodzakelijke Cookies kunnen het beste altijd op TOESTAAN worden ingesteld zodat we in elk geval je voorkeuren voor de cookie instellingen kunnen opslaan.

Wanneer je deze cookie NIET toestaat kunnen we je voorkeur niet opslaan. Dit betekent dat je bij elk bezoek opnieuw moet aangeven of je de cookies wel of niet wilt toestaan.