Hoe gebruik je scherptediepte bij macrofotografie

Wat doet scherptediepte met mijn foto?

Deze twee onderstaande foto’s laten je het visuele effect zien van een groot diafragma (klein f-getal) ten opzichte van een klein diafragma (groot f-getal). Het grootste effect treedt op bij de voor- en achtergrond van de foto’s. Die worden al snel wazig en onscherp bij een groot diafragma terwijl bij een klein diafragma deze juist helder en scherp blijven. Wel moet hierbij opgemerkt worden dat dit effect bij macrofotografie minder sterk is dan bij andere vormen, omdat bij macro de afstand tot het onderwerp gering is.

Hoe gebruik je scherptediepte bij macrofotografie?

Een stelregel die je vaak wel kunt toepassen is: hoe dichter je op je onderwerp zit, hoe kleiner het scherptedieptegebied, ofwel Depth Of Field, ook wel DOF genoemd is. Bij macrofotografie wordt het scherptedieptegebied vaak uitgedrukt in millimeters, zelf bij gebruik van een klein diafragma als bijvoorbeeld f/16.

Laat ik mijn eigen macrolens (Sigma 105mm f/2.8) eens als voorbeeld gebruiken. Bij de minimale scherpstelafstand van 31,3cm en een diafragma van f/16 is de totale scherptediepte slechts 3,8mm groot! Met je onderwerp op 2m afstand, als je bijvoorbeeld een portret maakt, geeft het met diafragma f/16 een scherptedieptegebied van maar liefst 21cm.

Nu snap je waarschijnlijk wel waarom scherpstellen en het gebruik van een statief zo belangrijk zijn wanneer je dicht op je onderwerp zit.

Stel dat je onderwerp een kamerplant is, dan gaat dit allemaal nog wel, omdat er dan (meestal) geen wind aanwezig is. Maar ditzelfde verhaal in de tuin is zo goed als onmogelijk. Zelfs het kleinste zuchtje wind zal de plant zodanig bewegen dat deze net buiten het scherptedieptegebied zal vallen. En dan zit je meteen met onscherpte in je foto.

Je kunt natuurlijk je geduld oefenen en wachten of een windstil moment. Maar je zou eens kunnen proberen om een soort lichttent er omheen te bouwen. Of in ieder geval iets waardoor je plant niet meer in de wind staat.

Of, wat ook vaak gedaan wordt door macrofotografen: een stokje of een oude radioantenne ernaast plaatsen en de plant of bloem met een broodzakjesclip vastzetten. Op die manier kun je het onderwerp goed verankeren en maak je toch niets stuk.